Po zakwestionowaniu traktatu jałtańskiego Europa przestała być podzielona. Zniknęła żelazna kurtyna. Zakończyła się „zimna wojna”. Powoli dawały się zauważyć ogromne szkody, które przez długie lata wyrządził marksizm. Nazwano to prawdziwą „antropologiczną katastrofą”. Człowiek przebudzony po długotrwałym i mroźnym okresie totalitaryzmu, zdawał się niezdolny do uświadomienia sobie, że jest nareszcie wolny. Podczas gdy nad Wschodem Europy wciąż wisiała ciężka „spuścizna” komunizmu, z Zachodu docierał model społeczeństwa zeświecczonego, zarażonego konsumpcjonizmem, a szczególnie praktycznym materializmem, które wymazywał prawdziwe wartości człowieka i jego życia.
Powracając w czerwcu 1991 roku do Polski, Jan Paweł II mógł wreszcie usankcjonować przejście od totalitaryzmu do demokracji. Jednocześnie doświadczył, jak trudna była jej rzeczywistość dla tych, którzy przez tak długi czas pozbawieni byli wolności. Jak zauważył jego następca na stolicy krakowskiej, kardynał Franciszek Macharski, także Kościół musiał nauczyć się wypełniać swoją misję nie w warunkach codziennego stawiania czoła dyktatorskiemu reżimowi, ale w sytuacji odzyskanej wolności oraz kulturowego i politycznego pluralizmu.
Jako temat homilii Ojciec Święty obrał Dekalog i przykazanie miłości. Czyli odnowę ducha jako niezbędny warunek każdej przemiany, każdego zaangażowania społecznego, oraz wymiar moralny jako podstawę każdej demokracji. Na końcu wyznał: „Nie wszystkim spodobały się moje przemówienia”.
Największy ból sprawiły Papieżowi wydarzenia, które miały miejsce dwa lata później, kiedy komuniści wygrali wybory. Po odzyskaniu wolności, naród, w demokratycznym głosowaniu, opowiedział się za marksistowską lewicą. Ten głos nie wynikał z poparcia dla marksizmu, lecz z krytycznego stosunku wobec kapitalizmu i wolnego rynku. Wiele osób, nieprzygotowanych do nowego sposobu życia, ucierpiało na nim i zmuszonych było do wszelkich wyrzeczeń. I tak, szczególnie ludzie prości zaczęli narzekać, że przedtem żyło się lepiej.
Za zgodą ks. kardynała Stanisława Dziwisza – „Świadectwo”.
Wydawnictwo TBA komunikacja marketingowa. Warszawa 2007 r.
